Έγκαιρη προειδοποίηση: Κίνδυνος προ των πυλών.
Το μελάνωμα είναι η πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος. Σε προχωρημένο στάδιο μπορεί να προκαλέσει βαριά νόσο, ακόμη και θάνατο. Ευτυχώς, το μελάνωμα σπάνια χτυπά χωρίς προειδοποίηση.
Υπάρχουν σχεδόν πάντα σημάδια ότι ο κίνδυνος καραδοκεί. Όταν το μελάνωμα διαγιγνώσκεται νωρίς, είναι σχεδόν πάντα ιάσιμο.
Το δέρμα σου, το μεγαλύτερο όργανο του οργανισμού
Σπίλοι (ελιές), καφέ κηλίδες και όζοι του δέρματος είναι συχνά αθώες βλάβες -συχνά αλλά όχι πάντοτε.
Αυτός που έχει περισσότερες από 100 σπίλους διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος.
Τα πρώτα σημάδια μπορεί να εμφανιστούν σε μία ή περισσότερες από αυτούς τους σπίλους.
Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να γνωρίζεις το δέρμα σου πολύ καλά.
Να εξετάζεις το δέρμα όλου του σώματός σου μία φορά το μήνα και να υποβάλλεσαι σε ιατρική εξέταση από δερματολόγο μία φορά το χρόνο.
Η Αλφαβήτα του Μελανώματος (ABCDE)
Τα 5 πρώτα γράμματα της αλφαβήτου αποτελούν ένα οδηγό για τα πρώιμα προειδοποιητικά σημεία του μελανώματος.
Α εκφράζει την ασυμμετρία (ASYMMETRY)
Β εκφράζει το όριο (BORDER)
C εκφράζει το χρώμα (COLOR)
D εκφράζει τη διάμετρο (DIAMETER)
E εκφράζει την εξέλιξη ή την αλλαγή ((EVOLVING)
Μάθε αυτά σημεία και αν δεις κάποιο από αυτά, προγραμμάτισε αμέσως μια επίσκεψη στο γιατρό σου.
Αλλά θυμήσου: Αυτά τα σημεία δεν αποτελούν απόδειξη μελανώματος. Σημαίνουν μόνο ότι πρέπει να είσαι σε επιφυλακή.
Οι φωτογραφίες στις απέναντι σελίδες συγκρίνουν καλοήθεις (αθώες) και κακοήθεις σπίλους (πρώιμα μελανώματα), σύμφωνα με την αλφαβήτα του μελανώματος.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Οι απλοί καλοήθεις σπίλοι παραμένουν αμετάβλητοι με την πάροδο του χρόνου. Ανησύχησε όταν ένας σπίλος αρχίζει να εξελίσσεται ή να αλλάζει καθ’ οιονδήποτε τρόπο.
ΟΡΙΟ: Ένας καλοήθης σπίλος έχει λεία και ομαλά όρια, αντίθετα με εκείνο της απέναντι σελίδας.
ΧΡΩΜΑ: Οι περισσότερες καλοήθεις σπίλοι έχουν όλοι το ίδιο χρώμα, συχνά μια καφεοειδή απόχρωση.
ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ: Οι καλοήθεις σπίλοι έχουν συνήθως μικρότερη διάμετρο από τους κακοήθεις.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Οι απλοί καλοήθεις σπίλοι παραμένουν αμετάβλητοι με την πάροδο του χρόνου. Ανησύχησε όταν ένας σπίλος αρχίζει να εξελίσσεται ή να αλλάζει καθ’ οιονδήποτε τρόπο.
ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ: Αυτός ο καλοήθης σπίλος δεν είναι ασύμμετρος. Αν διχοτομήσεις τη βλάβη, τα δύο κομμάτια θα είναι όμοια, πράγμα που σημαίνει ότι είναι συμμετρικά.
Η χρωματική ποικιλία είναι ένα άλλο προειδοποιητικό σημείο. Μία σειρά από διαφορετικές αποχρώσεις του καφέ, του μαυρισμένου από τον ήλιο, ή του μαύρου είναι δυνατόν να εμφανιστούν.
Το μελάνωμα μπορεί επίσης να γίνει κόκκινο, άσπρο ή μπλε.
Το μελάνωμα είναι η πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος. Αν εξαπλωθεί (δώσει μεταστάσεις) στα εσωτερικά όργανα, μπορεί να αποβεί απειλητικό για τη ζωή.
Ωστόσο σε πρώιμο στάδιο είναι σχεδόν 100% ιάσιμο.
Η ηλιακή ακτινοβολία είναι ενεργοποιητής
Το μελάνωμα μπορεί να ενεργοποιηθεί από την εντατική, διαλείπουσα έκθεση στον ήλιο -αυτός ο τύπος της ακτινοβολίας προκαλεί το μαύρισμα.
Αφού αυτό ίσχυε πάντοτε, τότε γιατί ο αριθμός των περιπτώσεων μελανώματος έχει υπερτριπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια;
Οι άνθρωποι ασχολούνται τώρα με περισσότερες εξωτερικές δραστηριότητες σε σχέση με το παρελθόν, ενώ συχνά φορούν λιγότερα ρούχα.
Η κληρονομικότητα
Η κληρονομικότητα παίζει τόσο σπουδαίο ρόλο στο μελάνωμα, ώστε να επινοηθεί ο όρος “οικογένεια μελανώματος”.
Ο κίνδυνος είναι μέγιστος αν ένας στενός συγγενής (μητέρα, πατέρας, αδέλφια ή παιδιά) είχε μελάνωμα.
Πρόληψη, η καλύτερη θεραπεία
Οι μισοί από το σύνολο των ασθενών με μελάνωμα έχουν μη συνηθισμένης μορφολογίας άτυπους σπίλους (ονομάζονται επίσης δυσπλαστικοί σπίλοι).
Προσέχουμε να μην παραλείπουμε τη δερματολογική εξέταση, αν ανήκουμε σε μία οικογένεια με κρούσματα μελανώματος, αν έχουμε άτυπους σπίλους (ελιές) ή αν υπάρχει ιστορικό μελανώματος.
Τα παιδιά σε οικογένειες με μελάνωμα πρέπει να ελέγχονται από γιατρό από την ηλικία των 10 ετών και άνω.
Θεραπεία
Η χειρουργική αντιμετώπιση είναι ο κύριος τρόπος θεραπείας του μελανώματος.
Ο γιατρός χρησιμοποιεί ένα νυστέρι και αφαιρεί το σύνολο της βλάβης εξασφαλίζοντας υγιή όρια του περιβάλλοντος δέρματος.
Η τομή συγκλείεται και το παρασκεύασμα αποστέλλεται στο εργαστήριο, προκειμένου να πιστοποιηθεί ότι όλα τα καρκινικά κύτταρα έχουν αφαιρεθεί.
Μερικές φορές τα καρκινικά κύτταρα εξαπλώνονται στους επιχώριους λεμφαδένες, οι οποίοι είναι αδένες που απελευθερώνουν τις εκκρίσεις του ανοσοποιητικού συστήματος στην κυκλοφορία του αίματος.
Αυτοί οι λεμφαδένες καλό είναι να αφαιρεθούν προκειμένου να μην αποστείλουν κύτταρα μελανώματος σε άλλα σημεία του σώματος.
Σε προχωρημένους καρκίνους εφαρμόζονται η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και η ανοσοθεραπεία (φάρμακα που διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα).
Αυτές οι θεραπείες μπορεί να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, αλλά τα προχωρημένου σταδίου μελανώματα είναι δύσκολο να αναχαιτιστούν.
Κατά συνέπεια, η αναγνώριση των πρώιμων προειδοποιητικών σημείων είναι το κλειδί προκειμένου να σωθούν ζωές.